Nguyên nhân chính gây ra bệnh còi xương là do thiếu Vitamin D, loại vitamin được cung cấp từ hai nguồn: ngoại sinh và nội sinh.
Nguồn ngoại sinh đến từ thức ăn, sữa mẹ, nhưng chiếm tỷ lệ rất nhỏ. Vì Vitamin D là loại tan trong dầu, nếu chế độ ăn của trẻ không có đủ dầu mỡ, quá trình hấp thu Vitamin D sẽ bị giảm.
Nguồn nội sinh xuất phát từ một tiền chất dưới da, khi tiếp xúc với ánh sáng mặt trời sẽ chuyển hóa thành Vitamin D3, đây là nguồn chính tham gia vào quá trình chuyển hóa và tạo xương cho trẻ. Vì vậy, bệnh còi xương do thiếu Vitamin D thường gặp ở trẻ em.
Một nguyên nhân khác, tuy hiếm gặp hơn, là do thiếu Vitamin K2, một loại protein có vai trò vận chuyển canxi để tạo xương, hoặc do thiếu các khoáng chất quan trọng như canxi, photpho, kẽm và magie, những thành phần thiết yếu của xương.
Triệu chứng bệnh Còi xương
- Toàn thân: Trẻ mắc bệnh còi xương thường có các biểu hiện như chán ăn, suy dinh dưỡng.
- Biểu hiện tại xương:
- Xương sọ: Trẻ bị còi xương có những dấu hiệu như thóp chậm liền (thóp còn rộng sau 1 tuổi), bờ thóp mềm, vòng đầu to, có bướu trán và bướu đỉnh. Trẻ cũng thường chậm mọc răng, răng sâu hoặc mọc không đều.
- Xương chi: Các chi của trẻ có thể bị cong, cổ tay và cổ chân xuất hiện vòng to. Lồng ngực có hình dạng ngực gà, thậm chí có thể xuất hiện chuỗi hạt sườn. Những vấn đề này dẫn đến trẻ chậm phát triển vận động, chậm biết bò, biết đi.
- Thần kinh: Trẻ còi xương thường dễ bị giật mình, ngủ không sâu giấc, và hay ra mồ hôi vào ban đêm (còn gọi là mồ hôi trộm), dẫn đến tình trạng rụng tóc ở vùng gáy. Nếu bệnh nặng, trẻ có thể quấy khóc liên tục. Trong các trường hợp nặng hơn, trẻ có thể bị hạ canxi máu, gây ra các triệu chứng như co giật, nôn mửa.

Trẻ em sống ở những khu vực thiếu ánh nắng mặt trời hoặc trẻ em được bảo bọc quá kỹ, không được tắm nắng thường xuyên, đều có nguy cơ thiếu Vitamin D do da không tổng hợp đủ, dẫn đến tình trạng còi xương. Ngoài ra, trẻ sinh non, hoặc trường hợp sinh đôi, sinh ba cũng dễ mắc còi xương do không được cung cấp đủ dưỡng chất cần thiết khi còn trong bụng mẹ.
Phòng ngừa bệnh Còi xương
Theo các giảng viên Trường Cao đẳng Dược Hà Nội, Để phòng ngừa còi xương cho trẻ, phụ nữ mang thai cần chú trọng chăm sóc bản thân và cung cấp đầy đủ dưỡng chất trong suốt thai kỳ, đặc biệt là trong các trường hợp mang đa thai, khi nhu cầu dinh dưỡng thường cao hơn bình thường.
Việc duy trì một chế độ ăn uống cân đối và cho trẻ tắm nắng thường xuyên vào buổi sáng có thể giảm nguy cơ mắc bệnh còi xương. Đối với trẻ nhũ nhi, sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng cân bằng, cung cấp hàm lượng Vitamin D cao hơn so với tất cả các loại sữa công thức và thực phẩm bổ sung khác. Khi trẻ bắt đầu ăn dặm, chế độ dinh dưỡng cần được đảm bảo cân đối, bổ sung đầy đủ Canxi và Photpho, là những nguyên liệu quan trọng cho sự phát triển của khung xương.
Ở những khu vực có nhiều sương mù, nơi ánh sáng mặt trời không đủ để tổng hợp Vitamin D, trẻ em cần được bổ sung Vitamin D3 qua đường uống. Để hấp thu Vitamin D hiệu quả, chế độ ăn của trẻ không nên kiêng khem dầu mỡ, vì Vitamin D tan trong chất béo.
Các biện pháp điều trị bệnh Còi xương
Tắm nắng thường xuyên vào buổi sáng cũng là một phương pháp điều trị hiệu quả cho trẻ bị còi xương. Bên cạnh đó, có thể bổ sung 400 UI Vitamin D3 mỗi ngày cho đến khi các triệu chứng của trẻ được cải thiện. Khi trẻ mắc còi xương, việc thăm khám và nhận tư vấn từ chuyên gia dinh dưỡng nhi khoa là cần thiết để có hướng điều trị cụ thể và phù hợp. Cần tránh tự ý sử dụng thuốc mà không có đơn của bác sĩ, vì điều này có thể gây hại cho sức khỏe của trẻ.