Thuốc kháng histamin là gì và sử dụng như thế nào hợp lý?

Histamin là gì?

Theo các dược sĩ, giảng viên tại Cao đẳng Y Dược TPHCM cho hay, Histamin là chất trung gian quan trọng trong phản ứng dị ứng, tác động thông qua thụ thể H1 và H2 trong cơ thể. Thụ thể H1 có mặt ở nhiều loại tế bào khác nhau, gây ra phản ứng dị ứng khi histamin tác động, trong khi thụ thể H2 có ở tế bào thành dạ dày, gây tăng tiết acid dịch vị. Khi tác nhân dị ứng xâm nhập, histamin tác động lên thụ thể H1 gây ra các triệu chứng như phù nề, viêm, ngứa, phát ban và co thắt khí quản. Nếu tác động lên thụ thể H2, histamin có thể gây tăng tiết acid dịch vị, có thể dẫn đến viêm loét dạ dày nếu mức độ tăng cao.

Các loại thuốc kháng histamin

Thuốc kháng histamin là chất đối kháng cạnh tranh với histamin tại thụ thể tương ứng. Chúng được phân loại thành hai loại: thuốc kháng histamin H1 chống dị ứng và thuốc kháng histamin H2 giảm tiết acid dạ dày. Trong điều trị dị ứng, thuốc kháng histamin H1 thường được ưa chuộng và coi là an toàn, trong khi thuốc kháng histamin H2 được sử dụng để giảm tiết acid và điều trị viêm loét dạ dày.

Thuốc kháng histamin H1

Hiện nay, trên thị trường có nhiều loại thuốc kháng histamin H1, chủ yếu chia thành hai nhóm là thuốc thế hệ 1 và thuốc thế hệ 2.

Thuốc kháng histamin H1 thế hệ 1: Bao gồm các loại như promethazin, clorpheniramin, diphenhydramin, hydroxyzin… Đây là những loại kháng histamin cổ điển đã xuất hiện từ những năm 1930. Do có khả năng vượt qua hàng rào máu não, thuốc thế hệ 1 thường gây buồn ngủ. Tính chất tác dụng ngắn của chúng đòi hỏi người dùng phải sử dụng nhiều lần trong ngày.

Thuốc kháng histamin H1 thế hệ 2: Bao gồm các loại như loratadin, cetirizin, fexofenadin… Thuốc này ít gây buồn ngủ hơn so với thuốc thế hệ 1 và thường được ưa chuộng trong điều trị, vì chúng có ít tác dụng phụ.

Thuốc kháng histamin H2

Các thuốc kháng histamin H2 như cimetidin, famotidin, ranitidin thường được sử dụng trong điều trị các bệnh như loét dạ dày – tá tràng và trào ngược dạ dày – thực quản. Tuy thuốc mang lại hiệu quả trong điều trị, nhưng cũng có thể gây ra các tác dụng phụ như tiêu chảy, đau đầu, và chóng mặt. Tuy nhiên, những phản ứng này thường xuyên là hiếm và thuốc được coi là an toàn đối với phần lớn người sử dụng.

Sử dụng thuốc kháng histamin H1 như thế nào?

Theo các giảng viên Trường Cao đẳng Dược Hà Nội cho hay, Các thuốc kháng histamin H1 được đề xuất trong việc điều trị phản ứng dị ứng cấp và mạn tính, giảm các triệu chứng như sổ mũi, nổi ban đỏ, mẩn ngứa, mề đay, và viêm da dị ứng.

Tuy nhiên, lưu ý rằng thuốc kháng histamin chỉ hỗ trợ giảm triệu chứng mà không ảnh hưởng đến nguyên nhân gốc của bệnh. Để điều trị hiệu quả, việc xác định và tránh các tác nhân gây dị ứng như phấn hoa, khói bụi, thức ăn, thuốc, mỹ phẩm là quan trọng. Trong một số trường hợp nặng, đặc biệt là khi có nguy cơ sốc phản vệ, chỉ sử dụng thuốc kháng histamin H1 không đủ và người bệnh cần được đưa ngay đến cấp cứu để được chăm sóc thích hợp.

Ngoài ra, một số thuốc thuộc thế hệ 1 cũng được sử dụng làm thuốc chống say tàu xe do có tác dụng gây ngủ, an thần nhẹ, giúp giảm nhẹ các tình trạng rối loạn tiền đình, chóng mặt và buồn nôn.

Điều cần lưu ý khi sử dụng thuốc kháng histamin H1

Thuốc kháng histamin H1 thế hệ 1 có thể gây ra tác dụng phụ đối với hệ thần kinh trung ương như buồn ngủ, mất tập trung, và chóng mặt. Do đó, không nên sử dụng chúng trong khi lái xe, làm việc trên cao, vận hành máy móc, hoặc các công việc đòi hỏi sự tỉnh táo. Ngoài ra, các thuốc thế hệ 1 cũng có thể gây ra các tác dụng phụ khác như khô môi, táo bón, nhịp tim nhanh, và bí tiểu khi sử dụng lâu dài.

Trái ngược lại, thuốc kháng histamin H1 thế hệ 2 ít gặp các tác dụng phụ như vậy hơn so với thuốc thế hệ 1.