Acetylcystein : Chỉ định, liều dùng và tác dụng phụ

Theo các bác sĩ, giảng viên tại Cao đẳng Dược TPHCMcho hay, Nhà sản xuất khuyến cáo sử dụng thuốc trong các trường hợp sau:

Thuốc giúp tiêu đờm nhầy trong một số bệnh lý về đường hô hấp, nơi có sự gia tăng tiết đờm do sự phá vỡ các liên kết disulfide trong mucoprotein (thành phần chính của chất nhầy), làm giảm độ quánh của chất nhầy. Nhờ vậy, chất nhầy có thể được tống ra khỏi đường hô hấp một cách dễ dàng hơn thông qua các phương pháp như ho, dẫn lưu tư thế hoặc can thiệp cơ học.

Ngoài ra, acetylcystein còn được sử dụng như một loại thuốc giải độc trong trường hợp quá liều paracetamol và để giảm độc tính trên thận do các thuốc cản quang.

Dạng bào chế

Thuốc có nhiều dạng bào chế khác nhau, phù hợp với các chỉ định cụ thể:

Dạng uống phổ biến bao gồm viên nén 200mg và gói thuốc bột 100mg, 200mg.
Dạng dung dịch dành cho hít qua miệng, thuốc nhỏ vào khí quản và thuốc uống với nồng độ 100mg/mL và 200mg/mL.
Dạng dung dịch tiêm đậm đặc 200mg/mL dùng để pha chế dịch truyền.

Tại Việt Nam, phần lớn bệnh nhân sử dụng acetylcystein dưới dạng viên nén hoặc gói thuốc bột để hỗ trợ tiêu đờm.

Liều dùng

Theo Dược thư Quốc Gia Việt Nam 2015, liều dùng acetylcystein cho chỉ định tiêu đờm được khuyến cáo như sau:

Đối với người lớn và trẻ em trên 7 tuổi: 200mg mỗi lần, dùng 3 lần trong ngày, với liều tối đa không quá 600mg/ngày.
Đối với trẻ em từ 2 đến 7 tuổi: 200mg mỗi lần, dùng 2 lần trong ngày.
Đối với trẻ em dưới 2 tuổi: 50mg mỗi lần, dùng 2-3 lần trong ngày.

Tuy nhiên, đối với trẻ em dưới 2 tuổi, việc sử dụng thuốc cần phải được thực hiện hết sức thận trọng. Nhóm đối tượng này gặp khó khăn trong việc khạc đờm một cách chủ động và có nguy cơ cao hơn về phản ứng không mong muốn, đặc biệt là nguy cơ suy hô hấp. Do đó, hầu hết các nhà sản xuất khuyến cáo không nên sử dụng sản phẩm này cho trẻ dưới 2 tuổi.

Tác dụng phụ

Theo các giảng viên Trường Cao đẳng Dược Hà Nội, Các tác dụng không mong muốn có thể xảy ra khi sử dụng sản phẩm bao gồm:

Thường gặp (tỷ lệ > 1%): buồn nôn, nôn, đỏ bừng mặt, phù, và tim đập nhanh.
Ít gặp (tỷ lệ từ 0,1% – 1%): buồn ngủ, nhức đầu, ù tai, viêm miệng, chảy nước mũi nhiều, ran ngày, phát ban, và mày đay.
Hiếm gặp nhưng nghiêm trọng: co thắt phế quản gây khó thở, suy hô hấp, phản ứng phản vệ toàn thân, sốt, và rét run.

Lưu ý khi sử dụng

Khi sử dụng acetylcystein, cần lưu ý các điều sau:

Để giảm nguy cơ nôn, có thể pha loãng dung dịch uống (nếu sử dụng gói bột) hoặc uống nhiều nước hơn (nếu dùng viên).
Không được dùng đồng thời với các loại thuốc ho khác hoặc bất kỳ thuốc nào có tác dụng làm giảm bài tiết đờm.
Nếu bạn có tiền sử hen suyễn, hãy thông báo cho bác sĩ hoặc dược sĩ để được theo dõi chặt chẽ.
Nếu trước khi sử dụng thuốc bạn gặp khó khăn trong việc ho hoặc có khả năng ho giảm, có thể bạn sẽ cần phải hút đờm sau khi dùng thuốc.
Đọc kỹ các thành phần của sản phẩm (bao gồm cả tá dược), vì một số sản phẩm có chứa sorbitol, cần thận trọng nếu bạn không dung nạp được đường này.